ജനുവരി 30ന് നടന്ന ചണ്ഡീഗഢ് മേയർ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൻ്റെ ഫലം സുപ്രീം കോടതി അസാധുവാക്കി. ബിജെപി സ്ഥാനാർത്ഥിയുടെ വിജയത്തിൻ്റെ പ്രാരംഭ ഫലം അസാധുവാക്കി.
പകരം എഎപി-കോൺഗ്രസ് സ്ഥാനാർത്ഥിയെ ശരിയായ വിജയിയായി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു. സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഉത്തരവോടെ, കേസിൽ ഹർജിക്കാരൻ കൂടിയായ എഎപി മേയർ സ്ഥാനാർത്ഥി കുൽദീപ് കുമാറിനെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വിജയിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.
റിട്ടേണിംഗ് ഓഫീസർ അനിൽ മസിഹ് അസാധുവാക്കിയ എട്ട് ബാലറ്റുകളും ആം ആദ്മി പാർട്ടിയുടെ സ്ഥാനാർത്ഥി കുൽദീപ് കുമാറിൻ്റെ സ്റ്റാമ്പ് ലഭിച്ചതായി വാദം കേൾക്കുന്നതിനിടെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഡി വൈ ചന്ദ്രചൂഡ് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
“സമ്പൂർണ നീതി” ഉറപ്പാക്കാൻ ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 142 പ്രകാരം കോടതി അതിൻ്റെ പ്ലീനറി അധികാരം ഉപയോഗിച്ചു. റിട്ടേണിംഗ് ഓഫീസറുടെ പ്രഖ്യാപിത ഫലം വ്യക്തമായും നിയമ ലംഘനമാണെന്ന് പറഞ്ഞു.
തിരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രക്രിയയെ അട്ടിമറിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് തന്ത്രപരമായ നീക്കങ്ങൾ തടയേണ്ടത് തങ്ങളുടെ കടമയാണെന്ന് ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഡി വൈ ചന്ദ്രചൂഡും ജസ്റ്റിസുമാരായ ജെ ബി പർദിവാല മനോജ് മിശ്രയും അടങ്ങുന്ന ബെഞ്ച് ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.
തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ജനാധിപത്യത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന കർത്തവ്യം സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ അസാധാരണമായ സാഹചര്യങ്ങൾ ഉണ്ടാകുമ്പോൾ കോടതി ഇടപെടണമെന്ന് ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.
ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 142(1) നിലവിലുള്ള നിയമങ്ങൾക്കോ ചട്ടങ്ങൾക്കോ മതിയായ പരിഹാരങ്ങൾ ഇല്ലാത്ത സാഹചര്യങ്ങളിൽ “സമ്പൂർണ നീതി” ഉറപ്പാക്കാൻ സുപ്രീം കോടതിക്ക് അസാധാരണമായ അധികാരം നൽകുന്നു.
2017-ൽ, ബാബറി മസ്ജിദ് കേസ് കൈമാറാൻ സുപ്രീം കോടതി ആർട്ടിക്കിൾ 142 ഉപയോഗപ്പെടുത്തി. അതിൻ്റെ അധികാരത്തിൻ്റെ വിശാലമായ വ്യാപ്തി നിർവചിച്ചു.
ആർട്ടിക്കിൾ 142 ൻ്റെ സത്ത ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ലാറ്റിൻ മാക്‌സിം ‘ഫിയറ്റ് ജസ്റ്റിറ്റിയ റുവാട്ട് കേലം’ (ആകാശം ഇടിഞ്ഞുവീണാലും നീതി നടക്കട്ടെ) എന്ന് അതിൽ പറയുന്നു. 1935-ലെ ഗവൺമെൻ്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്ടിലോ മറ്റേതെങ്കിലും ആഗോള ഭരണഘടനയിലോ കാണാത്ത ഒരു പ്രത്യേക അധികാരം ആർട്ടിക്കിൾ 142(1) അതിന് നൽകുന്നുണ്ടെന്ന് കോടതി പറഞ്ഞു.
സമ്പൂർണ്ണ നീതി ഉറപ്പാക്കാൻ ഇത് കോടതിയെ അധികാരപ്പെടുത്തുന്നു, ആത്യന്തികമായി കക്ഷികൾ തമ്മിലുള്ള നിയമപരമായ തർക്കം അവസാനിപ്പിക്കുന്നു.
നിയമം പിന്തുടരുന്ന പരമ്പരാഗത ഇക്വിറ്റി തത്വത്തിന് വിരുദ്ധമാണ് ആർട്ടിക്കിൾ. ഇത് ഒരു അദ്വിതീയ വ്യവസ്ഥയാക്കി മാറ്റുന്നു.
പരിഹാരത്തിലൂടെ ആശ്വാസം നൽകുമ്പോൾ സുപ്രീം കോടതിക്ക് ഓരോ കേസിൻ്റെയും പ്രത്യേക സാഹചര്യങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി കർശനമായതും നിയമപരമായതുമായ അപേക്ഷകളിൽ നിന്ന് വ്യതിചലിക്കാനാകും.
ആർട്ടിക്കിൾ 142 കോടതിയെ നിയമത്തിൻ്റെ പ്രയോഗത്തിൽ ഇളവ് വരുത്താനോ അല്ലെങ്കിൽ നീതി ലഭ്യമാക്കുന്ന പ്രക്രിയയിൽ കക്ഷികളെ നിയമപരമായ കാഠിന്യത്തിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും ഒഴിവാക്കാനോ അനുവദിക്കുന്നു.
ആവശ്യമെന്ന് തോന്നുമ്പോൾ സമ്പൂർണ്ണ നീതി ഉറപ്പാക്കാൻ ഇത് കോടതിയെ അധികാരപ്പെടുത്തുന്നു.
വിപുലമായ അധികാരം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, ആർട്ടിക്കിൾ 142 സാർവത്രികമായി ബാധകമല്ലെന്നും എല്ലാ കേസുകളിലും അത് പ്രയോഗിക്കാൻ പാടില്ലെന്നും 2023 ലെ വിധിയിൽ സുപ്രീം കോടതി വ്യക്തമാക്കി.
നേരത്തേ സിസിടിവിയിലേക്ക് നോക്കിക്കൊണ്ട് അനിൽ മസിഹ് ബാലറ്റ് പേപ്പറുകൾ ടിക്ക് ചെയ്യുന്നതായി കാണിക്കുന്ന ഒരു വീഡിയോ വൈറലായിരുന്നു. ഇത് തിരഞ്ഞെടുപ്പിൻ്റെ നീതിയെക്കുറിച്ച് ആശങ്ക ഉയർത്തിയിരുന്നു.
തിങ്കളാഴ്ച നടന്ന വാദത്തിനിടെ മേയർ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ “കുതിരക്കച്ചവട ബിസിനസ്” എന്ന് സുപ്രീം കോടതി വിളിക്കുകയും മസിഹിനെതിരെ ചുമത്തിയ ആരോപണങ്ങളിൽ കുറ്റക്കാരനാണെന്ന് കണ്ടെത്തിയാൽ പ്രോസിക്യൂട്ട് ചെയ്യണമെന്നും അഭിപ്രായപ്പെട്ടിരുന്നു.